FARKLI BİR ENSTRÜMAN

Müzik enstrümanları arasında hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte eskiye dayanan bir yeri olan ud telli saz grubundadır. Yedinci yüzyılda icat edilen ud bu günkü şeklini onuncu yüzyılda almıştır. Ünlü müzikolog bilim adamı ve düşünür olan Farabi kullanılan dört çift tele beşinci çifti de ekleyerek gelişimine katkıda bulunmuştur. Önceleri kartal tüyü ile çalınan bu enstrüman bu gün mızrapla çalınmaya başlanmıştır.

Tellerden bam teli denen en kalın olanının ne zaman uda eklendiği tam olarak belli değildir. Bin dokuz

yüz elli dört yılında bu tel en üste Cafer Açın tarafından en üste alınarak teller bastan tize doğru sıralandı ve böylece uda son şekli verilmiş oldu. Özellikle Osmanlı imparatorluğu döneminde eğlence alemlerinde çok sıklıkla kullanılırdı. Tahtadan yapılan ud altı çift telden oluşur. Hacimli ve kısa gövdesinin arka bölümü 19 veya 20 adet tahtadan yapılırken sap kısa ve kıvrık olarak şekillendirilir. Altı çift telden oluşan ud yapılırken kullanılan tellerin üç çifti misine üç çifti de çeliktir. Ud mızrap kullanılarak çalınır.

Hoş Tınılar:

Müslüman olan Araplar 711 yılında Avrupa’yı fethedince bu enstrüman Avrupa’da da çalınmaya başlanmıştır. Kulakta bıraktığı hoş ve güzel tınılar insanı farklı ortamlara götürür. Bu sebeple başka yerlerde benimsenmiş ve sevilmiştir. Romantizm duygularının yanı sıra eğlenceli ve coşkulu melodileri de bu enstrümanla seslendirmek mümkün olabilmektedir. Genel olarak Ortadoğu ve Arap ülkelerinin havasını yansıtsa da Osmanlının izlerini de taşımaktadır.

Bu melodilere eşlik eden kıvrak figürler sayesinde de insanları daha eğlenceli ve neşeli ortamlara sürükleyebilmektedir. Bu durum da bu enstrümanın sevilmesi ve tercih edilmesi için bir sebep olmuştur. Başka telli sazlar örneğin bağlama da kullanılan enstrümanların arasında olsa da bu enstrümanın yeri hep ayrı olmuştur. Günümüzde de musiki cemiyetlerinde kullanılan çalınan ve sevilen bir enstrümandır. Telli sazlar arasında görünüm ve melodi olarak en ağırbaşlı olanı olarak da düşünülebilir.

Günümüzde Ud:

Arap İtalyan Alman ve Fransız kültürüne yerleşen bu enstrüman Türk müzik kültürüne on dokuzuncu yüzyılda yerleşmiş olup günümüzde virtüöz derecesinde yetişmiş sanatçılar bulunmaktadır.